کاوش موضوع واسنجی
صفحه اصلی
واسنجی
واسَنجی یا کالیبراسیون (به انگلیسی: Calibration) مطابقت با استاندارد را تعیین می‌کند. کالیبراسیون اندازه‌گیری و تعیین صحت وسیله اندازه‌گیری در مطابقت با مرجع تأیید شده می‌باشد.
کالیبراسیون فرآیندی مهندسی و نظام‌مند برای بررسی و در صورت نیاز تنظیم تجهیزات اندازه‌گیری بر اساس استانداردهای ملی و بین‌المللی است. این خدمات نقش حیاتی در تضمین دقت، کیفیت و ایمنی عملیاتی در صنایع گوناگون ایفا می‌کنند. این کار به منظور اطمینان از تطابق اندازه‌گیری‌های انجام شده با استانداردهای جهانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
فرایند واسنجی از لحظه ورود دستگاه به آزمایشگاه آغاز می‌شود و شامل ثبت اطلاعات فنی، بررسی اولیه، تمیزکاری، پایدارسازی محیطی و اجرای کالیبراسیون بر اساس مقادیر مرجع است. بسته به نوع دستگاه، روش‌های مختلفی به کار می‌روند؛ برای مثال، تجهیزات الکتریکی با پارامترهایی چون ولتاژ و مقاومت سنجیده می‌شوند، ابزارهای دما با حمام‌های حرارتی و نمونه‌های مرجع کالیبره می‌گردند، و وسایل ابعادی مانند کولیس با بلاک‌های استاندارد سنجیده می‌شوند.
در مواردی که تجهیزات قابل حمل نیستند یا توقف تولید خسارت‌بار است (مانند صنایع نفت و گاز)، کالیبراسیون در محل انجام می‌شود. پس از اندازه‌گیری، اگر نتایج خارج از تلرانس مجاز باشد، تنظیمات لازم انجام و سپس آزمون مجدداً تکرار می‌شود. در پایان، گزارشی جامع شامل داده‌های فنی، میزان خطا، عدم قطعیت و نتیجه نهایی صادر شده و همراه دستگاه تحویل مشتری می‌گردد. این خدمات نه‌تنها به رعایت استانداردهایی مانند ISO 9001 کمک می‌کنند، بلکه در صنایعی چون داروسازی، خودروسازی و انرژی، از بروز خطاهای خطرناک جلوگیری کرده و کیفیت محصولات را تضمین می‌کنند. در نهایت، کالیبراسیون ابزاری کلیدی برای کاهش هزینه‌ها، افزایش بهره‌وری، و حفظ اعتماد مشتریان است.
تعریف دقیق کالیبراسیون در استاندارد ملی ایران به شماره ۴۷۲۳ آمده است.
کالیبراسیون اجازه می‌دهد که میزان تصحیح لازم را نسبت به نشاندهی تعیین کنیم. با کالیبراسیون ممکن است خواص اندازه‌شناختی دیگری نظیر اثر کمیت‌های تأثیرگذار نیز تعیین شود. در واقع کالیبراسیون ویژگی‌های کارآمدی دستگاه یا مواد مرجع را به وسیلهٔ انجام مقایسه‌های مستقیم مشخص می‌کند
کدام دستگاه‌ها باید کالیبره بشوند.
هر وسیله‌ای که برای اندازه‌گیری به کار می‌رود و در روش‌های اجرایی به استفاده از آن اشاره شده است، نیاز به تعیین صحت و دقت یا کالیبراسیون دارد.
دستگاه‌های اندازه‌گیری باید به‌طور دوره‌ای کالیبره شوند. گذر زمان و حادثه‌های پیش‌بینی‌ناپذیر، باعث می‌شوند تا قابلیت ردیابی نتایج آن‌ها تا استانداردها زیر سؤال رفته و نیازمند تأیید مجدد باشند. برای تجهیزات کالیبره شده گواهی کالیبراسیون صادر شده و ضمیمه دستگاه می‌گردد.
کالیبره کردن تمام تجهیزات لازم نیست. برخی از آن‌ها ممکن است صرفاً به عنوان نشانگر به کار بروند. انواع دیگر تجهیزات ممکن است به عنوان ابزار تشخیص و آشکارسازی به کار بروند. هر گاه وسیله‌ای برای تعیین قابلیت پذیرش محصول یا عوامل مؤثر در فرایند آزمون مورد استفاده قرار نگیرد کالیبراسیون آن ضرورتی ندارد.... بیشتر در ویکی پدیا
